Srebrenitsa Katliamı ya da
Srebrenitsa Soykırımı,
[1] 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı (
Hırvatistan Savaşı ve
Bosna Savaşı)'nda Srpska Cumhuriyeti Ordusu'nun
Srebrenitsa'ya karşı giriştiği
Krivaya '95 Harekâtı esnasında
Temmuz 1995'te yaşanan ve en az 8,372
[2] Boşnak'ın
Bosna-Hersek'in
Srebrenitsa kentinde general
Ratko Mladiç komutasindaki ağır silahlarla donatılmış
Bosna Sırp ordusu tarafından öldürülmesine verilen addır. Katliamda bir kısım kadın ve küçük yaşta çocuğun da öldürüldüğü, belgelerle kanıtlanmıştır
[3].
Bosna Sırp ordusunun dışında katliama "Akrepler" olarak tanınan
Sırbistan özel güvenlik güçleri de katılmıştır.
Birleşmiş Milletler Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına
[4] karşın 400 silahlı
Hollanda barış gücü askerinin varlığı katliamı önlememiştir.
Srebrenitsa katliami
II. Dünya Savaşı'ndan bu yana
Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük toplu insan kıyımı olması ve
Avrupa'daki hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olması açısından da önem taşır.
[5].
Konu başlıkları
Ön Bilgi
Katliamın Gelişimi
Yugoslavya'nın çöküşü üzerine 1992 yılında Sırpların Bosna'da başlattıkları soykırımın ardından bölgeye zoraki olarak müdahele eden
Birleşmiş Milletler'in güvenli bölge ilan edilen 6 bölge arasında Srebrenitsa da bulunmaktaydı.
[6]
Savaştan önce nüfüsu 24 bin civarı olan kentin nüfusu diğer bölgelerden gelen mülteci göçleriyle 60 bin civarına gelmişti. Artık Srebrenitsa 'açlık' ve 'hastalıklar' ile mücadele eden bir 'toplama kampı'na dönüşmüştü.Müslümanların elindeki silahlar
BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplanmıştı.
[7]
Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa'ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru , sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi. BM yalnızca iki F16'yı kent üzerinde bir uçuş yaptırmakla yetindi.
[8]
Hollandalı askerler bir gece yarısı Bosna'daki BM Barış Gücü komutanı Fransız generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttılar. Savaş sırasında şehrin güvenliğinden sorumlu olan Hollandalı Komutan Thom Karremans kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim etti.
[9]
Daha sonra orataya çıkan bir video kasedinde Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verirken görüntüleri çekilecekti.Bir hafta süren katliam
II. Dünya Savaşı'ından sonra insanlığa yapılan en büyük suç olarak arşivlerde yer aldı.
[10]
Lahey Adalet Divanı bir hafta süren katliamın bir 'soykırım' olarak kabul etti; ancak
Sırbistan'ın sorumlu tutulmayacağına karar verdi.
Bosna'nın Doğusundaki Çatışmalar
1992 Etnik Kıyım
Srebrenitsa Katliamı ve Müslümanların Toplu Şekilde Kıyımı
1992 Bosna Savaşı'ndan sonra Sırbistan,
Bosna-Hersek'in stratejik alanı haline geldi. Özellikle ülkenin doğu tarafı Avrupa Birliği tarafından
Yasak Bölge ilan edildi. Bu bölge içinde Sırbistan'ın o zamanki başkenti
Srebrenitsa da vardı. Bu da Bosna Hersek Silahlı Kuvvetleri için bir fırsat olarak değerlendirildi. Ayrıca Bosna Hersek'in bütün maddi varlığı olan en büyük maden ocakları da ülkenin tek geçim kaynağıydı. Bu da Sırplar için bir araç olarak değerlendirildi. Müslüman nüfusun çoğunlukta olduğu ve Sırp zulmüne karşı yetersiz imkânlarla karşı koymaya çalışan Srebrenitsa'nın Tanjarz Kırsalı'nda tam 10000 kişiyi esir alan askeri grup Mladiç'in emriyle esirleri öldürmeye başladı. Sırp vahşeti Avrupa'dan yüz bularak doruğa çıktı ve tam 5 gün süren katliamda 8300 kişi öldürüldü. Kalan 2700 kişi serbest bırakıldı. Öldürülen bu 8300 kişinin cesetleri parçalanıp iskeletleri çıkarttırıldı ve bu cesetler krematoryumda yakıldıktan sonra Lahey Mezarlığı'na gömüldüler. Katliamdan yaklaşık 13 yıl sonra Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç kaçak olarak yaşadığı Sırbistan'ın Sermiyan köyünde
Radovan Karadzic ile beraber yakalanarak tutuklanmış ve Lahey Uluslararası Ağır Ceza Mahkemesi'nde 1 hafta yargılandıktan sonra haklarında tutuklama kararı çıkmıştır, ayrıca Mladiç'in cezası müebbet hapis olarak belirlenmiştir. Lahey'deki uluslararası savaş suçları mahkemesince 16 yıldır aranan Mladiç'in yakalanmasına yönelik Sırp istihbaratının çalışmalarının ardından özel polis birlikleri, Zrenyanin kenti yakınlarında Lazarevo köyüne operasyon düzenledi. Operasyonda "Milorad Komadiç" sahte kimliğini kullanan Ratko Mladiç yakalandı.BM Güvenlik Konseyi kararıyla kurulan Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi'nce yapılan açıklamada, Mladiç'in, Sırbistan'ın iç hukuku gereğince yerine getirilmesi gereken hukuki süreç tamamlandıktan sonra Lahey'e sevkedileceği, bu transferin sabırsızlıkla beklendiği belirtildi.
[11]
Srebrenitsa Güvenlik Bölgesi
Bakınız Bosna Savaşı Soykırımdan Sorumlu İsimler
11 Temmuz 1995 günü
Ratko Mladiç silahlarından arındırılmış kente hiç zorlanmadan girdi. Sonra da Sırp askerler Müslüman Boşnakları yolarda, dağlarda öldürdüler. Sırp askerler cesetlerin kimlikleri tespit edilmesin diye cesetleri parçalayarak sayıları 64'ü bulan toplu mezarlara gömdüler.
[12]
- Uluslararası Savaş Suçluları Mahkemesi Tarafından Srebrenitsa Soykırımından Dolayı Aranan, Yargılanan ve Mahkum Olan Sırp Üst Subaylar ve Siyasilerin listesidir.[13]
Kaynakça
- ^ Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Srebrenitsa'da soykırım olduğu sonucuna vardığı dava (Savcı v. Radislav Krstić), 14 Nisan 2004, erişim tarihi: 16 Şubat 2009.
- ^ Federal Commission for Missing Persons; "Preliminary List of Missing and Killed in Srebrenica"; 2005 [1]
- ^ ICTY, Prosecutor vs Krstic, Trial Chamber Judgement, Case No. IT-98-33-T, paras 43–46. [2]
- ^ Jodie Gaudet, ed. (2008) (İngilizce). 1001 Days That Shaped the World. Barron's Educational Series. ss. 911. ISBN 0-7641-6135-0. "In April 1993, the city of Srebrenica was declared a "safe area" by the United Nations."
- ^ Institute for War and Peace Reporting, Tribunal Update: Briefly Noted (TU No 398, 18-Mar-05) [3]
- ^ http://www.gnoxis.com/ben-hep-10-yasinda-mi-kalacagim-anne*-;srebrenitsa-katliami-21610.html
- ^ http://www.metronomfm.com/Haberler.asp?haber=devam&id=4869
- ^ http://sokaktanfotograflar.blogspot.com/2011/05/srebrenica-katliami-ve-ratko-mladic.html
- ^ Srebrenica Soykırı, Mehmet Koçak, Batu Yayıncılık, ISBN 978-605-368-048-2
- ^ http://www.tumblr.com/tagged/bosna+hersek
- ^ "Ratko Mladiç yakalandı".
- ^ http://www.dipsizkuyu.net/tarih/11927-srebrenitsa-katliami.html
- ^ Srebrenica Soykırı, Mehmet Koçak, Batu Yayıncılık, ISBN 978-605-368-048-2