AB üyesi ülkede Türk nüfusun büyük çoğunluğu çocuklarını babasız büyütüyor.
Bulgaristan'da yıllardır yüzlerce ailenin barındığı Türk köyleri birer birer boşalıyor. Sayılı ailelerin yaşadığı bölgelerde ise maddi sıkıntılar çeken Türk vatandaşları içinde bulundukları yaşam koşullarına isyan ediyor.
DHA Muhabiri Aynur Tattersall, 2007 yılında AB üyesi olan ama hala bazı köylerinde içme suyu olmayan, Türk nüfusunun yoğun yaşadığı köyleri gezdi.
TÜRK KÖYLERİ BOMBOŞ KALDI
Son sayımlarda Bulgaristan'da yaşayan Türk vatandaşlarının sayısı yaklaşık 800 bin olarak tespit edildi. Türkler, Filibe ve Kırcaali başta olmak üzere Razgrad, Şumnu, Eski Cuma, Silistre, Dobriç, Burgaz ve Rusçuk şehirlerinde yaşıyor. En son yapılan sayımlarda, Türklerin toplam nüfusa oranı % 20 olarak tespit edildi. Özellikle 1989 göçünden sonra dağlık bölgelerdeki köyler bir bir boşaldı. Yıllar önce yüzlerce ailenin barındığı Türk köyleri sahipsiz kaldı. Birçok köyde hala içme suyu kuyulardan alınıyor.
Avrupa Birliği'nin Bulgaristan'da tarım ve hayvancılığın gelişmesi için yaptığı yardımların kırsal alanda gerçek tarım ve hayvancılıkla geçinen halkın eline geçmediği iddia ediliyor. Yine tütüncülükle geçinen kesim teşviklerin kesilmesi nedeniye zor durumda.
"AB ÜYESİ OLDUK HİÇBİR ŞEY DEĞİŞMEDİ"
Geçimlerini tütün ekerek sağlan bir çok aile 2 yıldır devam eden ekonomik kriz nedeniyle perişan. Avrupa Birliği'nin tütün üretimi için verdiği teşviki durdurması esas geçim kaynağı olan tütücülük olan Türk halkını zor duruma düşürdü. 2012'ye kadar olan ulusal yardımlarla tütün sektörünün gelişmesi ve Bulgaristan'ın AB'de en büyük tütün üreticisi olması bekleniyor ancak geçen yıllarda yıllık 11 bin leva gelir getiren tütünün son yıllarda 6 bin levaya ( yaklaşık 6 bin TL) düşmesi üreticiyi perişan etti.
Kırcali bölgesinde 22 yıldır tütün işleyerek geçinen 52 yaşındaki Fatmagül Bayram, "Eskiden ektiğimiz 12 dönümden yaklaşık 15 bin leva'ya yakın para alırdık. Son iki yıldır yine aynı arazilerimizden 7 bin leva alıyoruz. Çektiğimiz eziyete değmiyor. Bulgaristan Avrupa Birliği üyesi oldu ama tarım yapan Türk halkı desteklenmiyor. Çoluğumuz çocuğumuz, hepimiz perişan olduk" dedi.
Yaptıkları tarımla, haklarını alamadıklarını, evlerini geçindiremez hale geldiklerini söyleyen 54 yaşındaki Mehmet Hasan ve 50 yaşındaki Pakize Hayrova, "Şirketler her geçen yıl tütünlerimizi geç alıyor. Hatta şirketler aralarında anlaşarak iyice güçlendi. Avrupa Birliği üyesi olduk, bizleri destekleyecekler sandık ama yanılmışız. Çok zor durumdayız" diye konuştu.
ÇOCUKLAR BABASIZ BÜYÜYOR
Ekonomik sıkıntlar manevi hayatı da etkisi altına aldı. Son yıllarda artan işsizlik nedeniyle inşaat sektöründe ellerinden iş gelen erkeklerin çoğu Hollanda ve Belçika gibi Avrupa ülkelerine çalışmaya gidiyor. Ailelerin çoğunda çocuklar babasız büyüyor.
Bulgaristan'ın Monçilgrad ilçesine bağlı 200 nüfusluk Oyacılar köyünde yaşayan 27 yaşındaki Necibe Mustafa, eşinin uzun zaman önce bir şirket aracılığı ile Hollanda'ya çalışmaya gittiğini, bir 2, diğeri 4 yaşında olan iki çocuğunu yalnız büyütmek zorunda kaldığını söyleyerek, “Eşim aylarca işsiz gezdi. Büyük şehirlere gitti. Başkent Sofya'ya da gitti. Hiçbir yerde iş bulamadı. İki çocuğumuz var. Sıkıntıya girince hiç istememize rağmen yurt dışına gitmek zorunda kaldı. Bir şirket aracılığıyla inşaatlarda iş bulduğunu telefonla arayıp söyledi ama ne zaman döneceğini bilmiyorum. İki çocuğumla tek başıma kaldım. Benim gibi onlarca kadın var hepimiz eşlerimizin yolunu gözlüyoruz. Çocuklarımız babasız büyüyor" dedi.
Kırcali'de bir sağlık kurumunda laborant olarak çalışan Nevin Halil, geçimini sağlamak için hafta sonları da tütün tarlalarında saati 2 levaya çalıştığını ifade ederek, "Daha iyi bir gelecek için okudum ama aldığım para ile geçinmem mümkün değil. Haftasonları saati 2 levaya tarlalarda çalışıyorum. AB üyeliğinden sonra Bulgaristan'da hiçbirşey değişmedi. Herşey daha kötü oldu. Sadece vizesiz Avrupa'ya gidebiliyoruz, oraya da bilet alamadığımız için gidemiyoruz. Zengin daha zengin, fakir daha fakir oldu" şeklinde konuştu.
Türklerin yoğun yaşadığı bölgelerde zengin çeşitleriyle ünlü pazar yerlerinden de manzara değişmiş. Ekonomik kriz nedeniyle pazar yerlerindeki eski kalabalıklar kalmamış. Evde ürettikleri süt, yağ ve yumurta gibi ürünlerini pazarlarda satmaya çalışan emekli ev hanımları, parasızlık nedeniyle artık kimsenin alış veriş yapmamasından şikayetçi.
Bulgaristan'ın AB ülkeleri seviyesine gelmesinin zaman alacağını ifade eden Türklerin yoğun yaşadığı bölgelerden Mestanlı'nın Belediye Başkanı Erdinç Hayrullah, "Amacımız buradaki yaşamı Avrupa standartlarına yüksetmek ancak bunun 2-3 yılda olması mümkün değil. Belediye olarak biz fonlardan en iyi şekilde yararlanmaya çalışıyoruz" dedi.
İstatistikler, Bulgaristan'da yaşayan halkın yüzde 12'sinin hayat standartlarından memnun olduğunu, orta gelirlinin bulunmadığı Bulgaristan'da halkın yüzde 88'inin maddi sıkıntılar içine olduğunu gösteriyor.
Aynur TATTERSALL - BULGARİSTAN - KIRCALİ / DHA