Tarihte Kürt İsyanları (1)
--------------------------------------------------------------------------------
BİTLİS HAKİM'İ DÖRDÜNCÜ ŞEREF HAN İSYANI (1533)
Bitlis Hakimi Dördüncü Şeref Han, Kürt beylerinden olup Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlıya bağlılığını bildirmişti.
1533 yılına gelindiğinde, Kanuni Sultan Süleyman'a vermiş olduğu sözünü unutup, asi tavırlar takınmaya başlayarak devlete isyan etti ve Şah İsmail (İran Şahı 1. Tahmasb)'in himayesine sığındı.
Bunun üzerine 1534 yılında Şeref Han azledilerek, Bitlis beyliği İran'ın Azerbaycan valisi iken Osmanlı Devletine sığınmış olan Ulâma Paşa'ya verildi. Bölgedeki kargaşayı bastırmak ve Şeref Han'ı tenkil (yola getirme) etmek üzere Ulâma Paşa yola çıkarıldı. Bitlis'e yaklaşan paşa, yöredeki sancaklardan da topladığı askerlerle Şeref Han'a saldırdı. Ulâma Paşa, şehri muhasara ederken Şeref Han, İran'dan temin ettiği yardımcı kuvvetlerle yetişip Ulâma Paşa'yı geri çekilmeye mecbur ederek Bitlis'i tekrar işgal etti. Yeniden yapılan savaşta Şeref Han'ın askerleri bozguna uğratılarak kendisinin de başı kesildi.
Şeref Han'ın kesilen başı Ulâma Paşa tarafından, bu sıralarda Irakeyn Seferi'ne (Bağdat Seferi) çıkmış olan ve Cabbarlı (veya Çınarlı) denilen mevkii de bulunan Sadrazam Damat İbrahim Paşa'ya gönderildi.
Kürtler, bundan sonra bir daha isyan etmeyeceklerine dair yemin ve tövbe ettiler. Bunun üzerine Bitlis'in yönetimi Şeref Han'ın oğlu Şemseddin Bey'e verildi ve kendisine buna ilişkin padişah buyruğu gönderildi.
Kendisine Bitlis Sancağı verilmiş olan Ulâma Paşa'ya da seçkin ve değerli bir görev yeri vaadi ile gönlü hoş edildi.
1535 yılına gelindiğinde, Şeref Han'ın oğlu Şemseddin, rahat durmadığı için Kanuni Sultan Süleyman tarafından Malatya Sancak Beyliği'ne tayin edildi ise de bu durumu kabul etmeyen Şemseddin, Şah 1. Tahmasb'a sığındı ve bir daha Bitlis'e dönemeyerek 67 yaşında Kazvin'de öldü. Şemseddin'den boşalan Bitlis Sancağı, Ulâma Paşa'ya tevcih edildi.
Görüldüğü üzere kürtler isyan çıkartmaktan başka bişey yapmamışlardır.
Taki günümüze kadar.İlk isyanları sanırım 1806 da.Günümüz 2007 ye kadar...
Büyüklü küçüklü yüzlerce kürt isyanı arasında en önemlileri bunlardır
1806, Baban Aşireti, Abdurrahman Paşa İsyanı
1833-1837, Mir Muhammed (Soran) İsyanı
1843, Bedir Han İsyanı
1855, Yazhan Şer İsyanı
1878-1881, Şeyh Ubeydullah Nehri İsyanı
1919-22, Simko (Ismail Ağa) İsyanı
11 Mayıs 1919, Ali Batı İsyanı
21 Mayıs 1919, Mahmut Berzenci İsyanı
6 Mart 1921, Koçgiri İsyanı
4 Eylül 1924, Beytüşşebab İsyanı
13 Şubat 1925, Şeyh Sait İsyanı
10 Haziran 1925, Nehri İsyanı
7 Ağustos 1925, Reşkotan-Raman İsyanı
Kasım 1925, 1. Sason İsyanı
16 Mayıs 1926, 1. Ağrı İsyanı
21 Ocak 1926, Hazro İsyanı
7 Ekim 1926, Koçuşağı İsyanı
26 Mayıs 1927, Mutki İsyanı
13 Eylül 1927, 2. Ağrı İsyanı
7 Ekim 1927, Bıcar İsyanı
6 Temmuz 1929, İt Resul İsyanı
20 Eylül 1929, Tendürek İsyanı
26 Mayıs 1930, Savur İsyanı
20 Haziran 1930, Zilan İsyanı
21 Temmuz 1930, Oramar İsyanı
7 Eylül 1930, 3. Ağrı İsyanı
24 Ekim 1930, Pülümür İsyanı
Eylül 1930, 2. Mahmut Berzenci İsyanı
Kasım 1931, Şeyh Ahmed Barzani İsyanı
Ocak 1937, 2. Sason İsyanı
21 Mart 1937, Dersim İsyanı
1950, Kürt siyasal hereketi yönünde ilk girişimler başlar.
1961, Silopi'de Kürdistan Demokrat Partisi siyasi birimi oluşturulur.
1964, Kürt Devrimci Demokratik Kültür Derneği (KDDKD) kurulur.
1974, Türkiye Kürdistan Sosyalist Partisi (TKSP) kurulur.
1974-1976; Kawa, Denge Kawa, KUK, Rizgari, Ala Rizgari, Tekoşin adlı kürt örgütleri kurulur.
1978, Lice'nin Fis köyünde PKK kurulur.