İç güvenlik harekat bölgesindeki güvenlik kuvvetlerinin moral, manevra, eğitim, disiplin, sevk, idare ve teçhizat üstünlüğünü etkisiz hale getirmek için gizli harekat uygulamakta, özel bazı durumlar hariç eylemlerini gecenin ilk saatlerinde beklenmedik yerlerde yaparak, bütün gece yer değiştirmek suretiyle ortadan yok olmaktadırlar.
Bu bakımdan teröristlerle temasta iz takibi konusu hayati öneme sahiptir. Olaylardan sonra teröristlerin aranıp bulunması ve imha edilebilmesinde en önemli vasıta iz arama bulma ve değerlendirmedir.
İz, bir cismin yer değiştirmesi sonucunda bilerek veya bilmeyerek geride bıraktığı tüm işaret veya belirtilerdi. Hareketli olup iz bırakmayan bir cisim düşünülemez. Bu nedenle teröristler geride iz bırakmamak için büyük çaba sarf ederler.
a. Belirtiler:
İstihbarat elemanlarının, küçük birlik komutanlarının, muharebe güçlü keşif kollarının ve diğer güvenlik güçlerinin terörist faaliyetleri ile ilgili haber kaynakları vardır.
Bu kaynaklar ele geçen teröristlerin ve yataklık yapanların ifadeleri, ele geçen malzemeler, dökümanlar, halkla yapılan görüşmelerdir. Bu kaynaklar dışında teröristlerin taktik ve teknikleri ile ilgili çok basit fakat son derece önemli ve ayrıntılı haber ve izlere BELİRTİ denir.
Ayak izi, ateş, duman, insan pisliği, yiyecek-içecek ve artıkları, ilaçlar, kapkacaklar, ayakkabılar, barınakta bulunan diğer ayrıntılar fiziki belirtilerdir.
Karakol saldırıları öncesi; muhtar, imam gibi şahısların kendileri için gerekli olmadığı halde karakolun mevcudu, mevzilerin yerleri, nöbet değişik saatleri, alarm sistemi gibi bilgileri öğrenmeye çalışmaları Davranış belirtileridir.
(1) Genel Belirtiler:
(a) Ele geçen silah, malzeme ve dökümanlar teröristlerin gücü ve imkanları konusunda bilgi verir. Köylü tarafından kullanılmayan patikalarda bulunan izler bu patikayı teröristlerin kullandığının belirtisidir.
(b) Yabani hayvanların görünürde bir neden yokken yer değiştirmeleri o bölgede insan olduğunun belirtisidir.
(c) Barınaklarda elde edilen malzeme ve artıkları teröristlerin mevcutlarını, tertiplerini, içlerinde önemli kişi, yaralı, hasta olup olmadığını tespit imkanı verir.
(d) Önsezinin kullanılması belirti arayan ve değerlendiren kişinin başarısını arttırır.
(2) Özel Belirtiler:
Özel belirtiler ikiye ayrılır;
(a) Teröristlerin muhtemel saldırı belirtileri;
(1) Gençlerin kaçırılma eylemleri,
(2) Terörist faaliyetlerin ansızın kesilmesi.
(3) Bazı maddelerin (ilaç, sargı bezi vb.) piyasadan aniden kaybolması.
(4) Teröristlerin belirli bölgelerde görünmeleri ile ilgili duyumların alınması.
(5) Köy ve mezralara sık sık yabancıların gelmesi.
(6) Askeri birliklere aynı kişilerin sık sık gelmesi.
(7) Terörist yanlısı kişilerin sık sık ortadan kaybolması.
(8) Terörist grupta meydana gelen kopmalar, büyük miktarda eleman ve silah kaybı.
(9) Teröristlerce kabul edilen önemli günler.
(b) Bölgede teröristlerin hakimiyetinin belirtileri:
(1) Seçimlerde teröristlerin sempati duyduğu bilinen parti ve kişilere topluca oy verilmesi.
(2) Kaçırma ve sivil vatandaş öldürme gibi olaylara yöre halkınca şiddetli tepki gösterilmemesi.
(3) Yanlış haber ve duyumların çoğalması.
(4) Vatandaş tarafından teröristlerin ihtiyaçlarının karşılanması.
(5) Sempatizanların artması.
(6) Halkın güvenlik kuvvetlerine eskisi gibi yardımcı olmaması.
(7) Devletin vergi toplayamaması.
(8) Köy ve mezralara saldırıların kesilmesi.
(9) Göçerlerin, köylerin, zenginlerin, şirketlerin haraca bağlanması.
(3) Belirti Katagorileri:
Belirtiler, anlamada kolaylık sağlamak amacıyla aşağıdaki katagorilere ayrılmıştır.
(a) Ayak izleri.
(b) Yer değiştirme.
(c) Leke ve boyalar.
(d) Buluntular.
(e) Ateş artıkları.
(f) Barınma belirtileri.
(g) Kamuflaj teknikleri.
(h) Önseziler.
(a) Ayak İzleri
(1) Teröristleri bulabilmek için yapılan iz takibinde en önemli belirti katagorisi ayak izleridir. Zira ayak izi bırakmamak veya anında yok edebilmek oldukça güçtür.
(2) Ayak izleri; o terörist grubunun kaç kişiden oluşturdukların, ilerleme istikametlerini, süratlerini, yüklerinin hafif veya ağır olduğunu, takip edilip edilmediklerini bilip bilmediklerini, erkek kadın sayısının, izin bırakıldığı zamanı ortaya koyar.
(3) Olay yerinde bulunan bir ayak izinin incelenmesinde öncelikle o ize ait karakteristlerin tespiti gerekir. Şöyleki:
(1.1) Ayak izinin uzunluğu, pençe, ökçe genişliği, pençe veya ökçenin taban izleri, içe-dışa basma olup olmadığı, sağ cep sol ayak izlerinin ilerleme istikametine olan açısı, topuğa ve buruna çakılmış nalça olup-olmadığı, tabandaki delik izi veya ökçedeki çizikler birer ayak izi karekteristiğidir.
(1.2) Bir ayak izinin derin, bir ayak izinin yüzeyde kalmasının o kişinin topal, yaralı olduğunu veya o el ile ağır bir yük taşıdığının belirtisidir. Telaşlı, yorgun veya yaralı kişinin adımları düzensiz, sağa-sola, yalpalı ve sık sık iki ayağını dinlenmek için yan yana gelmiş durumdadır.
(1.3) İzler derin ve adımlar uzun ise, bu izin hızlı yürüyen kişiye ait olduğunun belirtisidir.
(1.4) Adımlar çok uzun, ayak izi çok daha derin ayak burnu ökçeye nazaran daha derin ise, o kişinin koştuğunun belirtisidir. Ayrıca izlerin kayma izlenimi vermesi, ise ayakkabı burnunu hakim olması ayakkabıların daha fazla dışa dönük olması, yerdeki bitkilerin daha fazla zarar görmesi koşmanın belirtisidir.
(1.5) Ayak izleri derin adımlar kısa ve sağ sol ayak arası normal mesafeden geniş ise adımlarda sürüklenme ve karışma görünüyorsa, u iz ağır yük taşıyan birine aittir.
(1.6) Erkekler adımlarını düz bir çizgi istikametinde ayak burunları hafif yanlara dönük olarak basarlar. Kadınlar ise ayak uçları birbirine yakın olarak basarlar. Ayak numaraları küçük ve nispeten ayakkabı burunları ince, ökçeler dardır.
(1.7) Adımlar belirsiz olarak kısa ve ayak burun izleri bariz olarak derin ise bu durum kişinin geri geri yürüdüğünü gösterir. Geri geri yürümenin bir diğer bariz belirtisi de, hafif yığıntı-toz-toprak-kar ve çamurun ökçesi istikametinde toplamasıdır.
(4) İzlerin zaman bakımından incelenmesi:
(1.1) Ayak izlerinin kaç günlük, hatta kaç saatlik olduğunun tespiti sürdürülen harekatın başarısı yönünden son derece önemlidir.
(1.2) Yeni izler; birkaç saatlik izlerdir. Bu izler belirgin olup yan tarafları keskin ve rutubetlidir. İzin içinde kalan otlar yeni ezilmişse ot yaprağın kırıldığı yerden bir miktar süt çıkar ve tabii rengi biraz koyulaştırır. Yatay durumdadırlar ve kokulandığında kırılmadan dolayı kokuyorsa iz yenidir.
• Yatan bitkiler hafif sararmış ve solmuşsa iz 8-10 saatlidir.
• Yatan bitkiler buruşmaya başlamışsa is bir günlüktür.
• Yatan bitkiler kurumaya başlamışsa iz 2-3 günlüktür.
• Yatan bitkiler kurumaya veya kendini onararak dikilmişse iz eskidir.
(1.3) Ayak izleri hava şartlarının etkisi de dikkate alınarak değerlendirilir. Sıcaklık ve kuru hava nemin çabuk kaybolmasına tesir eder ve izi eski gösterir. Zira rüzgar ve kar yağışı izlerin içini doldurarak ve kenarlarındaki birintileri içeri dökerek izi olduğundan daha eski gösterir. Keza yağmur ve dolu izlerin karekteristliğini bozar veya tamamen ortadan kaldırır. Karda iz varken üzerine tekrar kar yağar güneş açarsa, izin bulunduğu yerler çukurlaşır.
b. Yer Değiştirme:
Hareket eden her insan, hayvan veya cisim, hareket ettiği yol boyunca cisimlerin yer değiştirmesine neden olur.
(1) İnsan, hayvan, cisim etkisiyle meydana gelen yer değiştirme belirtileri:
(a) Ayak izleri ayrı olarak incelenmiştir.
(b) Yer değiştirmiş taşlar;
(1.1) Çimenlik ve ekili arazide taşların yüzeyleri parlak ve temizdir. Taşların altları ise hafif çamurlu ve ıslaktır. Ancak topraktaki nem az ise taşın altı toprağın cinsine göre hafif kahverengi veya kirli beyazdır.
(1.2) Kayalık arazide, taşların yer değiştirmesinden dolayı birbirine çarpan taşlar kırılmalara neden olur ve bu durumda yeni kırılan kısım temiz ve parlaktır.
(1.3) Karlı arazide taşın yer değiştirmesi için kar kalınlığı 5-6 cm.yi geçmemesi gerekir.
(c) İnsan dışkısı ve sidiği.
(d) Sigara izmaritleri.
(e) Sudan geçen teröristler ayak darbeleriyle su içindeki taşların yerlerini değiştirir yeri değişen taşların altı yüzeye göre daha parlaktır.
(2) Hava şartlarının etkisiyle meydana gelen yer değiştirmeler:
Çiğ düşmesi arazide meydana gelen izler, teröristlere ait bez parçasının hava şartları ile sürüklenmeler matara, silah sesinin duyulması, teröristlerin yemek kokularının duyulması.
c. Leke ve Boyalar:
Canlıların herhangi bir salgısı veya eşyaların iz bırakan boyaların ve kalıntıları ile bunların başka canlı veya cansız cisimlerin üzerinde sebep oldukları renk değişiklikleridir.
(1) Yaradan akan veya damlayan kanın düştüğü yerde bıraktığı leke veya iz yaranın sahibi hakkında ve lekenin bıraktığı zaman hakkında bir çok bilgi verir.
(2) Çimen üzerine basan çamurlu ayak, çimen üzerine çamur bulaştırır. Çamurun eskiliği veya yeniliği teröristlerin bölgeden geçtiği zamanın anlaşılmasını kolaylaştırır.
(3) Ayak izi çok az kalan taşlık ve kayalık yerlerde ezilen otlar ve yapraklar, lastik izlerinden ayrı olarak bazı lekeler ve boyalar bırakılır.
(4) Taş ve kaya üzerinde hareket eden ayakkabının altına yapışmış olan çimen, yosun veya toprak, kaya üzerinde iz bırakır.
(5) İçinde hareket edilen durgun su bulanıksa iz yenidir. Durgun su araziye göre değişmekle birlikte bir saat içinde durulur.
d. Buluntular:
Eğitim ve disiplini zayıf teröristler olay yerinde, barınaklarda ve sığınaklarda bir çok hatalar yaparak; kuvvetleri, tertibatları, mevcut silahları, aldıkları emniyet tedbirleri, ilerleme istikametleri, kaçış istikametleri hakkında kesin bilgi bırakırlar.
Buluntuların değerlendirilmesinde en önemli husus yeni veya eski olduklarını tespitidir.
Arazide gözetlemeye müsait yerlerde oturma, yatma, mevzi alma. İzleri, yiyecek artıkları vb. birer buluntudur. Ayrıca arazide taşlarla yapılım geometrik şekiller, yol ve patika kenarına dizilmiş taşlar haberleşmenin işaretidir.
Köylerde, mezralarda girişlere, çıkışlara alışılmışın dışında konan işaretler, evlere asılan kırmızı, yeşil çamaşırlar o köyde güvenlik kuvvetinin lopu olmadığını gösteren birer işarettir.
e. Ateş Artıkları:
Teröristler soğuk dağ iklimi nedeniyle sık sık ateş yakmak zorundadır. Ateşi ısınmak için olduğu kadar yemek pişirmek veya ısıtmak, işaret vermek içinde kullanılır. Bölgede çok sayıda çoban ve mahalli halk da ateşten faydalanmaktadır. Teröristlerin yaktıkları ateş ile çoban yaktığı ateşi birbirinden ayırmak gerekir. Teröristler yakalanmaktan korktukları için ateşi daha dikkatli kullanırlar. Onların bu dikkatli ateş kullanımı bize önemli ip uçları verir. Ateş öncelikle alev ve dumanı ele verdiğinden çukur yerlerde, ağaç aralarında, ağaç diplerinde, mağaralarda ve barınaklarda yakarlar. Dumanın az olması için kuru odun kullanırlar. Yaş ve ıslak ağaç parçası kullanmak zorunda kalırlarsa az duman çıkarsın diye kabuklarını yontar ve gömerler. Dolayısıyla ateş artıkları içinde kabuğu soyulmuş odun artıkları ve civardaki açık veya gömülü odun kaburları önemli ip uçlarıdır.
f. Barınma Belirtileri.
Arazide bir gözetleme yerinin hazırlanmış olması, buradaki ezilmiş otlar veya yapraklar iyi bir emaredir ve barınma yeri çok uzak değildir. Böyle bir yer bulunduğunda çok dikkatli olunmalıdır. Kaya ve ağaç kovukları civarı dikkatle izlenerek buralarda yer değiştirme ve buluntu emareleri aranmalıdır. Rengi diğerlerinden farklı çalılar kaldırılarak, gayri tabi duran kayalar oynatılarak arkasında dehliz olup-olmadığı incelenmelidir. Dinleme cihazları ve kulakla iyi bir dinleme yapılarak varsa terörist sesleri duyulmaya çalışılmalıdır.
g. Kamuflaj Belirtileri:
Teröristler izlerinin takip edilmemesi için bazı kamuflaj tedbirlerine baş vururlar. Bu teknikler bilinirse onların bırakabilecekleri belirtileri tespit kolaylaşır. Geri geri adım atarak yürümek, karışık izler bırakmak, birbirinin ayak izleri üzerine basarak ilerlemek, yolun süpürerek izleri silmek, izlerin üzerinden hayvan sürüsü geçirmek, suların içinde ilerlemek, ayakları kese veya kumaş sararak iz bırakmamaya çalışmak, birkaç gruba yarılarak dağılıp-toplanmak, yolda rastlanan kişileri susdurmak oradan uzaklaştırmak, iz takipçisini çıkmaza sokabilecek kamuflaj teknikleridir. Kamuflajda kullanılan doğal malzemelerin cins ve özellikleri çok iyi bilinmeli, belirti ararken teröristler gibi düşünülüp davranılmalıdır.
h. Önsezi:
Kuvvetli ön sezisi olan izciler, aklına gelen bir hareketi aniden uygulamaya koymalıdır. İzcinin aklına gelen hareket tarzı, belkide bir ilhamdan ziyade teröristlerin nerede olduğunu bilen bir kişiye kurulan iletişimin bir neticesidir. Aynen başka birini söyleyeceği ondan önce söyleme veya onun düşündüğünü okuma gibi. İnanç ve aşırı arzu kendine güven önseziyi kuvvetlendirir ve başarıya arttırır.