Kader, Kaza ve Cüz-i İrade Nedir?
Kader: Cenab-ı Hakkın, kainatta olmuş ve olacak her şeyi, bütün vasıflarıyla, bütün halleriyle ezelde bilmesi ve daha onu yaratmadan önce, her şeyiyle, levh-i mahfuz denilen kader levhasında yazmış olmasıdır.
Kaza ise; Allah'ın bu ezeli yazıyı ve takdiri, icad etmesi ve yaratmasıdır. Demek ki, kader; Allah'ın ilminin bir neticesi, kaza ise; Allah'ın kudretinin bir tecellisidir Yani Allah, ilmiyle yazmış, kudretiyle de yaratmıştır.
Mesela: Bir insanın ne zaman doğacağı ve ne zaman öleceği hangi yeteneklerinin olacağı dünyada neler yapacağı önceden takdir edilmiştir İşte bu takdir; kaderdir O insanın vakti geldiğinde doğması ve vakti geldiğinde ölmesi, yani doğum ve ölüm hadiselerinin yaratılması ise kazadır.
Yani;[FONT=verdana,geneva]Yazılanlar: Kaderdir,
Olayın vuku bulacak şekle gelmesini yaratmak: Kazadır
Cüz-i İrade: Allah tarafından insana verilen, dilediği gibi hareket edebilme yeteneği ve seçme serbestliğidir Biraz daha bu kavramı açarsak: Allah insana okuma, yazma, koşma, yemek yeme, içme, oturma gibi bir çok kabiliyetler vermiştir Bu kabiliyetlerin her birine "külli irade" denilir Burada geçen "külli irade" tabirini, Allah'ın külli iradesiyle karıştırmamak gerekir,
Allah'ın "külli iradesi"; Allah'ın dilediği her şeyi yapabilmesi ve emrinin önüne hiçbir şeyin geçememesidir.
İnsanın "külli iradesi" ise; Kendisine verilen yeteneklerdir İşte insan, o yeteneklerden bir tanesi ile bir işe yöneldiğinde o "külli irade" artık cüz'ileşmiş olur Buradaki "cüzi" ifadesi "ufaklık" manasında olmayıp, "belirlilik" manasındadır.
Bazı insanlarda şöyle düşünüyor madem herşey kaderde vardı ozaman benim namaz kılmayacağım oruç tutmayacağım haram ve kul hakkı yiyeceğimde biliniyordu bütün bunlar kaderimde varsa demekki ben bunları yapacakmışım gibi bir düşüncede olanlar var mutlaka şüphesiz Allah senin attığın ve atacağın yapacağın herşeyden haberi var ancak bu düşüncede olanlar Külli ve cüz-i iradeyi bilmeyenler Umarım yukarıdaki yazıda ne denmek istediğini anlamışlardır.
Hakkımızda levh-i mahfuzda nelerin yazıldığını bilmiyoruz yaşadıklarımız bunu karşımıza çıkaracak acank bize verilen bir iradenin olduğunu biliyoruz bu yüzden karşımıza çıkacak bütün olayların Allah tafafından yapılmasını istenmeyen şeyler olup olmadığını bilerek hareket etmek gerekir.